Franz Joseph Gall

Dokładnie 250 lat temu urodził się Franz Joseph Gall, austriacki neuroanatom i fizjolog. Zasłynął on jako twórca frenologii - dyscypliny, która opisywała związek pomiędzy kształtem czaszki człowieka, a jego osobowością. Poszukując mózgowych ośrodków różnych procesów pychicznych i cech charakteru, Gall stwierdził, iż mogą one być skorelowane z kształtem czaszki. Jego hipoteza oparta była na obserwacjach i pomiarach czaszek wielu członków jego rodziny, przyjaciół i uczniów. Na podstawie tych pomiarów Gall stworzył mapę topograficzną mózgowych ośrodków różnych cech i zachowań, takich jak, na przykład, nadzieja, miłość rodzicielska, czy pewność siebie. Koncepcja Galla zakładała, że wszystkie cechy charakteru są wrodzone i zależą od tego, jak rozwinięte są ośrodki mózgowe sterujące nimi. Dzięki temu charakter i zdolności człowieka można było stwierdzić badając wyłącznie kształt jego czaszki.

Dziś już frenologia nie jest traktowana jako nauka, lecz tylko i wyłącznie jako ciekawostka historyczna, chociaż bywa omawiana na zajęciach z psychologii osobowości czy różnic indywidualnych. Gall jednak miał trochę racji, obecnie bowiem wiemy, iż wiele funkcji poznawczych ma swoje, precyzyjnie zlokalizowane ośrodki mózgowe. Dobrym tego przykładem są chociażby ośrodki mowy, zlokalizowane u większości osób w lewej półkuli mózgu w tzw. polach Broki i Wernickego. Nikt jednak nie szuka już w mózgu ośrodków waleczności, destruktywności czy żądzy posiadania, a tym bardziej nie szuka ich w guzach i zagłębieniach czaszki.